Jaarprogramma 2003-2004 | Home

Dinsdag 7 oktober 2003
prof. dr. Henny Lamers (Universiteit Utrecht)

Botsende melkwegstelsels gezien door de Hubble Ruimte Telescoop

Melkwegstelsels komen voor in “clusters”. Zo maakt ons eigen Melkwegstelsel deel uit van een groep van ongeveer twintig stelsels. Ze ondergaan elkaars zwaartekracht werking en een enkele keer leidt dat tot een frontale botsing maar veel vaker tot (bijna)-botsingen. Daarvan zijn er nu een zeer groot aantal bekend. De Hubble Ruimte Telescoop heeft daar spectaculaire opnamen van gemaakt.
(Bijna)-botsingen van melkwegstelsels geven een heel scala van verschijnselen:

• bruggen van overvliegende sterren en gaswolken tussen de stelsels in.
• staarten van gaswolken en van sterren die van de stelsels weg wijzen en die honderdduizenden lichtjaren lang kunnen zijn.
• spiraal armen in stelsels die tevoren geen spiraal armen hadden.
• enorme geboortegolven van stervorming

De spreker zal aan de hand van schitterende opnamen met de Hubble Telescoop laten zien wat er allemaal kan gebeuren bij botsingen en (bijna)-botsingen van melkwegstelsels. Hij zal op een uitleggen wat er te zien is op die opnamen en de verschijnselen verklaren. Het blijkt dat (bijna-)botsingen eerder regel zijn dan uitzondering. Ons eigen stelsel wordt nu (!) geramd door een klein stelsel.
Hubble foto’s van (bijna)-botsingen zijn slechts tijdopnamen die weergeven hoe melkwegstelsels er NU uitzien. Om er achter te komen wat zich tijdens de botsingen afspeelt, zijn er computer-simulaties van een (bijna)-botsing onder verschillende omstandigheden. Door die te vergelijken met de Hubble foto’s kunnen we de geschiedenis en de toekomst van botsende melkwegstelsels begrijpen. Dat geeft een fascinerend beeld van een zeer dynamisch heelal.

Terug naar het Jaarprogramma | Home