Jaarprogramma 2004-2005 | Home

Dinsdag 17 mei 2005
prof. dr. ir. J.S. Sinninghe Damsté (NIOZ en Geowetenschappen, UU)

Paleothermometrie van de oceanen in de afgelopen 100 miljoen jaar

Afzettingsgesteenten vormen een archief van het vroegere leven op Aarde in de vorm van gepreserveerde fossielen. We kennen allemaal de voorbeelden van botten van dinosaurussen en afdrukken van bijzondere planten. Daarnaast zijn er microfossielen, vaak afkomstig van ééncellige plantjes of dieren, die een schat aan informatie met zich mee dragen. Hiermee kunnen paleontologen de evolutionaire geschiedenis van het leven reconstrueren. Helaas is hun werkgebied beperkt tot die organismen die fossiele resten achter laten. In mijn vakgebied (moleculaire paleontologie) bestuderen we daarom een andere vorm van fossielen: de chemische of moleculaire fossielen. Dit zijn specifieke organische verbindingen die voorkomen in sedimenten en gerelateerd kunnen worden aan specifieke organismen en informatie geven over fysische, chemische of biologische processen ten tijde van afzetting. Deze fossiele organische moleculen zijn één van de weinige manieren zijn om informatie over microben [(cyano)bacteriën, archaea, microalgen en ééncellige heterotrofe eukaryoten] uit het verleden te verkrijgen. In mijn lezing zal ik laten zien hoe we resten van de celmembraan van zgn. koudwater archaea, minuscule organismen (<1μm) die in de oceaan in de laatste 100 miljoen jaar wijd verbreid voorkomen, kunnen gebruiken om vroegere zeewatertemperaturen en daarmee klimaatveranderingen kunnen reconstrueren. Ik zal ingaan op hoe deze paleothermometer geijkt kan worden en wat voor schokkende resultaten de paleothermometer tot nu toe heeft opgeleverd.

Terug naar het Jaarprogramma | Home