Jaarprogramma 2002-2003 | Home
Dinsdag 7 januari 2003
Prof. dr. A. Ollongren (Universiteit Leiden)
“Communicatie met buitenaardse intelligente wezens (CETI)”
De Search for Extraterrestrial Intelligence (SETI), die nu al ca. veertig jaar aan de gang is met steeds verfijndere technieken in het radiospectrum, heeft nog niets tastbaars opgeleverd. Aangezien geen tekenen van buitenaardse intelligentie in de buurt van de zon (ca. 10 lichtjaar) zijn gevonden lijkt communicatie met ETI op real time basis uitgesloten.
Als medium voor communicatie komt vooral elektromagnetische straling (radio- of lasergebied) met verschillende golflengten in aanmerking. Het gebruik van gerichte, nauwe bundels en kleine bandbreedtes is geboden. Draaggolven gemoduleerd met informatie (AM, FM of polarisatiemodulatie) zouden gebruikt kunnen worden. Op deze manier kunnen berichten grote afstanden overbruggen zonder verlies van informatie. Berichten behoren niet te kort te zijn en gedeeltelijk zelf-interpreterend. Uit het bericht zelf moet duidelijk blijken of het beelden (eventueel in de vorm van een film), muziek of schriftuur betreft. Een geschreven bericht kan op gesproken taal gebaseerd zijn, maar dan moet de ontvanger uit kunnen maken of het bericht in beeld- of klankschrift is of geen van beiden.
Ten behoeve van decodering zou een bericht voorzien moeten zijn van annotaties in een formeel systeem. Dit systeem, met eenvoudige syntaxis, zou een grote uitdrukkingskracht moeten hebben en bovendien gemakkelijk te interpreteren zijn. Voor toelichtingen op de logische inhoud van berichten kan een geschikte modaliteit in de logica gebruikt worden. Hopelijk zal ETI, die probeert met een andere intelligente samenleving te communiceren, met deze aspecten rekening houden.
Het zoeken naar tekenen van ETI is het zoeken naar een naald in een hooiberg. Het decoderen van een signaal onmiskenbaar afkomstig van ETI (hoe dat vastgesteld kan worden is een apart vraagstuk), zal een heidens karwei worden als zelf-interpretatie resp. annotaties ontbreken. In discussies op aarde over de inhoud van mogelijk te verzenden interstellaire berichten mag dit niet uit het oog verloren worden.