Jaarprogramma 2001-2002 | Home
Dinsdag, 11 december 1001:
Prof.dr. G.J.M. Meijer (Nieuwegein)
Koude moleculen
De temperatuur van een gas is een maat voor de hoeveelheid beweging van de deeltjes (atomen en/of moleculen) waaruit dit gas is samengesteld. ‘Koude moleculen’ zijn dan ook in principe niets anders dan moleculen die ten opzichte van elkaar slechts een geringe bewegingssnelheid hebben; de absolute snelheid van de verzameling moleculen (de gemiddelde snelheid) kan daarentegen best wel groot zijn. Er zijn al vele jaren methodes in gebruik om verzamelingen van ‘koude moleculen’ te maken met relatieve snelheden van enkele tientallen m/s (overeenkomend met temperaturen van enkele graden Kelvin), maar in al deze gevallen is de absolute snelheid inderdaad vele honderden m/s. Om de fysische eigenschappen van ‘koude moleculen’ te kunnen bestuderen, en om hun golf/deeltje dualiteit te demonstreren, alsmede om moleculen te kunnen opsluiten (bijvoorbeeld in een opslagring) is het van belang deze absolute snelheid zo klein mogelijk te maken. En de vraag die zich dan opdringt is hoe we de snelheid van een neutraal molecuul kunnen variëren. Voor geladen deeltjes zijn hiervoor de welbekende versnellers. Voor neutrale atomen is de methode van ‘laser koeling’ (Nobelprijs Natuurkunde 1997) zeer effectief gebleken, maar deze methode werkt niet voor de (meer complexe) moleculen. De verschillende mogelijkheden om neutrale moleculen af te remmen, en om zo verzamelingen van langzame, koude moleculen te maken, alsmede de beantwoording van de prangende vraag ‘Wat hebben we hier nu aan?’ zullen tijdens deze presentatie uitgebreid aan de orde komen.