Veiligheid en milieu op zaal

Veiligheid
Milieubeleid

Veiligheid

1. Altijd je bril op!
   Het dragen van een veiligheidsbril op zaal is verplicht. Het maakt niet uit waar je mee bezig bent, op de zaal kunnen altijd gevaarlijke situaties ontstaan. Er is geen enkele rede te bedenken waarom je geen bril zou dragen. Als je iets wil lezen of schrijven, maar je krijgt hoofdpijn van de bril, ga naar de (hand)bibliotheek. Ook als je de zaal opkomt kunnen er ongelukken gebeuren. Zorg dus dat je je bril, samen met je jas in je locker bewaart, als je de zaal opkomt hoor je ze al op- en aan te hebben.
   let op: Brildragers met een kleine bril doen er verstandig aan hierover een goede veiligheidsbril te dragen.

2. Jas aan op de zaal
   Deze beschermt jezelf tegen chemicaliën en is redelijk brandvast. Let ook op de rest van je kleding. Het is bijvoorbeeld niet verstandig met blote benen of open schoenen te werken. Ook lange haren kunnen gevaarlijk zijn, bindt deze in een staart. Vaak zal je jas ook verontreinigd zijn met chemicaliën trek hem dus altijd uit zodra je van de zaal af bent.

3. Nooit eten en drinken op de zaal
   Dit geldt voor het water op de zaal, maar ook voor alles wat je mee hebt genomen, inclusief snoep en kauwgom.

4. Algemene Veiligheid
   
   1. Voor je eigen veiligheid en die van anderen is het belangrijk dat je weet waar de veiligheidsvoorzieningen zijn op de zaal, tijdens de rondleiding worden deze getoond.
      • Brandblussers
      • Branddekens
      • Oogdouches
      • EHBO-kast
      • Nooduitgangen (zorg dat je weet hoe ze open moeten)

   2. Veilig werken
      Tijdens een practicum kun je niet alleen jezelf in gevaar brengen maar ook je omgeving. Zorg dus altijd dat je weet waar je mee bezig bent, wat de eigenschappen van de chemicaliën zijn en wat mogelijke gevaren bij een proef zijn. Zorg er ook voor dat geknoeide chemicaliën meteen opgeruimd worden en brandbare stoffen zoveel mogelijk in de plofkasten gezet worden. Werk rustig en ga nooit rennen op de zaal.

   3. Handschoenen
      Als je een handschoen moet gebruiken is dat omdat je met schadelijke of gevaarlijke stoffen bezig bent. Het is zaak deze niet door de zaal te verspreiden. Werk daarom als volgt:
      Trek altijd maar 1 handschoen aan, dit is de hand waar je mee werkt. Zorg ervoor dat je alle andere zaken met je andere hand doet. Denk hierbij aan het openen van deuren, het rechtzetten van je bril, het openendraaien van een kraan enz. Zodra je klaar bent trek je de handschoen uit en gooi deze in de bak met chemisch afval.

   4. Pipetteerballon
      Gebruik tijdens het pipetteren altijd een ballon. Ook al pipetteer je zuiver water, de pipet zelf kan al verontreinigd zijn.

5. Wat te doen bij alarm
   
   • Stil alarm van de gasdetectoren
     Aan het plafond zitten op vier plaatsen gas-en rookdetectoren. Hierop gaat een kleine LED knipperen, ook gaat alarm in de portiersloge en bij de veiligheidsdienst. Breng zo snel mogelijk de practicumleiding op de hoogte van dit alarm, zodat er eventueel maatregelen genomen kunnen worden. Vanwege de gevoeligheid van de detectoren komt het voor dat het een loos alarm is.

   • Afzuig- en inblaasalarm
     Aan de binnenmuren van beide zalen zit een alarm (zwaailicht + sirene) dat afgaat als de afzuiging niet goed werkt. Tegelijkertijd met het alarm, gaan ook de branddeuren dicht. In dit geval dient de zaal op een rustige manier ontruimd te worden. Gebruik, tenzij er direct gevaar dreigt, altijd de normale deur om de zaal te verlaten.

   • Brand
     In geval van een beheerste brand dient de practicumleiding op de hoogte gebracht worden, probeer niet zelf de brand te blussen, chemicaliënbranden zijn vaak lastig te blussen. Door verkeerd te blussen kan een beheerste brand zich verergeren tot een onbeheersbare brand.
     In geval van een grotere brand dient de zaal meteen verlaten te worden, zo mogelijk via de normale deur, maar in geval van nood kan ook gebruik gemaakt worden van de nooddeuren. Verlaat de zaal op een rustige manier, maar ga niet eerst je spullen inpakken e.d.
     Ga in geen geval een brandende of smeulende ruimte in, door het openen van de deur zal er zuurstof bij de brandhaard komen, dit kan resulteren in een explosie.

   • Uitschakelen van voorzieningen
     Electriciteit: In geval van nood kan de hele zaal spanningsloos gemaakt worden door een van de rode knoppen aan het eind van de practicumtafels in te drukken.
     Gas: In geval van nood kan centraal de gastoevoer afgesloten worden met behulp van de rode hendel aan de gele gasbuisen onder de branddouche bij de doorgang van de voorste en achterste zaal.
     

Milieubeleid

Er zijn verschillende soorten afvalstromen, voor elk is er op de zaal een eigen plaats.

• Onbruikbaar, maar schoon glas
  In de rode glasbak. Let erop dat het absoluut schoon glas is, als glaswerk breekt terwijl er chemicaliën inzitten, kan het vaak moeilijk schoongemaakt worden, dit mag dan ook niet in de glasbakken.

• Vaste chemicaliën en voorwerpen verontreinigd met chemicaliën
  Deze stoffen moeten allemaal in de blauwe bak voor vast afval. In deze categorie valt o.a. het volgende:
  
  • Alle vaste chemicaliën die weggegooid worden.
  • Gebruikte en ongebruikte DLC-platen die weggegooid worden.
  • Vuil glaswerk.
  • Tissues die gebruikt zijn om geknoeide chemicaliën op te ruimen.
  • Indicatorpapier e.d.

• Jerrycans en glazen voorraadflessen
  Deze moeten omgespoeld worden (spoelvloeistof in de juiste afvalcontainer) en in de blauwe bakken met een rode stip gezet worden. Bij twijfel cursusleiding raadplegen.

• "Normaal afval"
  Dit moet in de grijze prullenbakken. Onder normaal afval wordt verstaan, onder andere:
  
  • Tissues die gebruikt zijn om handen mee af te drogen.
  • Plastic verpakkingen, en zakjes, enz.

• (schoon) Papier
  Moet in de blauwe papierbakken.

• Klein chemisch afval
  Moet in de KCA-bak in de hal van het onderwijscentrum. Onder klein chemisch afval wordt verstaan, onder andere:
  
  • typex-potjes.
  • vullingen van pennen.
  • printerlinten.

• Vloeibaar chemische afval
  Dit is de lastigste categorie, deze is namelijk opgesplitst in 4 stromen:
  
  1. Zure en neutrale anorganische stoffen in oplossingen, onder andere anorganische zuren (verdund), kationen van/met zware metalen in oplossing, anionen van/met zware metalen in oplossing.
  2. Alkalische anorganische stoffen in oplossing, onder andere anorganische basen (verdund), cyanide-oplossingen, anionen van/met zware metalen in oplossing.
  3. Halogeen-arme organische stoffen in oplossing, onder andere vloeibare organische stoffen (ether, tolueen, acetonitril), organische zuren (azijnzuur, mierezuur), organische basen (aniline).
  4. Halogeen-rijke organische stoffen in oplossing (chloroform, jodoform, dichloorethaan).

• Milieuvriendelijk werken
  Sinds kort zijn er nieuwe, strengere lozingsnormen van kracht voor de gehele universiteit, en dus ook voor het wentgebouw. Niet alleen om onze vergunning te houden, maar vooral ook omwille van het milieu is het belangrijk ons zo goed mogelijk aan deze normen te houden.

  Tabel 1: Huidige lozingsnormen voor het Wentgebouw (in mg/l).

  Stoffen	pH	Cd	Hg	Met	BTEX	CKW
  Norm	6,5-10	0,4	2	300	10	20

  Cd en Hg: Voor ons practicum weinig van belang, beide stoffen worden bijna nooit gebruikt. Als het gebruik niet te voorkomen is, dient zeer zorguldig met deze stoffen (en de zouten daarvan) omgesprongen te worden.

  Met: De metalen chroom, koper, lood, nikkel, zink en zilver. Deze vormen voor ons practicum een probleem. Vooral koper, zink,lood en zilver worden veel gebruikt, tijdens het werken hiermee verdienen deze stoffen dus extra aandacht.

  CWK en BTEX: Gechloreerde koolwaterstoffen en vluchtige aromatische koolwaterstoffen. Hiervoor zijn niet alleen de lozingsnormen streng, ook zijn ze vaak vluchtig. Ze vormen daardoor snel een gevaar voor de gezondheid en zijn brandgevaarlijk. Probeer met zo weinig mogelijk te werken (bijv. kleine DLC-bakken gebruiken), sluit je voorraad altijd goed af en probeer deze organische stoffen zoveel mogelijk in de plof- en zuurkasten te houden.

  Let op met het spoelen van glaswerk!
  Niet alleen de oplossingen waar je mee werkt bevatten afvalstoffen, ook de vloeistof waar je je glaswerk mee schoonmaakt en waterfracties van extracties bevatten vaak hoge concentraties afvalstoffen. Een voorbeeld hiervan is als er geëxtraheerd is met water en chloroform. Hoewel chloroform slecht oplost in water betekent dit niet dat er helemaal geen chloroform in de waterfractie aanwezig is. Per liter water kan er nog ongeveer 8 gram chloroform oplossen, dat is vier miljoen(!) keer zo hoog als de huidige norm voor het Wentgebouw, zie tabel 1.

  Aanvullende informatie:
  Voor meer informatie over het lozen van chemisch afval kan bij Arbo- en Milieucoördinator de folder "Instructie voor de lozingsbeperking van chemicaliën" en de folder "Gooi afval goed weg" gehaald worden.

10 september 1999
Staf Farmaceutische Analyse 5e-jaar